Przez niektórych ikony są postrzegane jako specyficzne formy malarskie. Dla większości ludzi ikony nie są jedynie zwykłym obrazkiem, ale przede wszystkim obiektem kultu religijnego. Taka ikona w prawosławiu ma nieprawdopodobną pozycję. Powinna znajdować się w każdym prawdziwym prawosławnym domu. Zazwyczaj to właśnie z nią najpierw witali się goście, by dopiero później obdarzyć swoim zainteresowaniem także i gospodarzy.
Ponoć pierwsze ikony powstały jeszcze za życia Jezusa Chrystusa i to właśnie jego miały przedstawiać, jednak tak naprawdę, pierwsze ikony powstały w VI wieku naszej ery i przygotowane były bardzo specyficzną techniką, polegającą na malowaniu obrazów farbami rozpuszczonymi w gorącym wosku. Taka technika była stosowana na przykład wcześniej już w malarstwie egipskim. Warto też pamiętać, że to właśnie stosunek do sztuki religijnej był jedną z poważniejszych przyczyn rozłamu na Kościół Wschodni i Zachodni.
Na początku ikony były samodzielnymi obrazami, wieszanymi na ścianach świątyń prawosławnych. Z biegiem czasu były wieszane w grupach i tworzyły ikonostas. Był też okres, kiedy zwrócono się przeciwko ikonom, uważając je za obrazoburcze. Wiele ikon w tym okresie po prostu zniszczono. Ikona na początku swojego istnienia wcale nie miała charakteru religijnego. Była swoistym portretem trumiennym. Dopiero z czasem nabrała charakteru religijnego.
Postacie przestały być realistyczne, a stały się wyidealizowane, uduchowione, nierealne. Doszło do tego, że wszystko na ikonach miało mieć charakter odrealniony. Nic nie mogło przypominać świata rzeczywistego. Ważna była w ikonach symbolika, nawet barw. I tak:
- zazwyczaj tło postaci na ikonach było złote. Ten kolor miał symbolizować świętość,
- czerwień była symbolem władzy, panowania nad światem.
Ikony zaczęły być bardzo podobne do siebie. Wiązało się to z wymaganiami Kościoła. Postaci Chrystusa. Matki Bożej, a także szeregu świętych miały być przedstawiane w określonej konwencji. Nie dopuszczano możliwości ingerowania w kanoniczność. Ikona miała przedstawiać świętość, wydobywać cechy boskie, nadnaturalne.
Jednym z najbardziej znanych twórców ikon był Andrzej Rublow. Twórców ikon było jednak bardzo wielu. Ich liczba rosła proporcjonalnie do potrzeb nowych wiernych. Wraz z rozwojem chrześcijaństwa w obrządku wschodnim, powstawały warsztaty, które specjalizowały się w tworzeniu ikon. Na terenie Polski wiele takich warsztatów było w Bieszczadach. Tam osiadła przecież ludność w obrządku prawosławnym. W takich warsztatach pracowali twórcy ikon zaproszeni z Bizancjum. Kolekcje ikon można obecnie oglądać w muzeum, w Nowym Sączu.