Malarstwo religijne – ikony

0 27 247

the-last-supper-622304_640Religijne obrazy, które przedstawiają osoby święte, sceny liturgiczno-symboliczne lub sceny z Biblii noszą nazwę ikon. Są one niezbędnym elementem obrzędowym w kościele chrześcijańskim obrządku wschodniego. Pierwsze ikony zaczęto tworzyć pomiędzy V a VI wiekiem. Mimo że ikony łączy się z kulturowym dziedzictwem kościoła wschodniego ze względu na datę powstawania pierwszych ikon są one kulturowym dziedzictwem całego świata chrześcijańskiego,jego podział nastąpił bowiem dopiero w wieku XI. Jest to o tyle zrozumiałe, że tworzono je na całym świecie, wszędzie tam, gdzie mieszkali wyznawcy religii chrześcijańskiej, a nie tylko na bizantyjskim Wschodzie.

Samo słowo „ikona” ma pochodzenie greckie lub koptyjskie. W językach tych oznacza ono „podobieństwo” lub „obraz”. Ikony malowane (właściwie mówi się pisane) były na spoistych deskach. Deska do pisania ikony nie mogła mieć sęków, najczęściej wykorzystywano deski pochodzące z drzewa lipy, jodły, brzozy, cedru lub buku. Wszystkie te gatunki drzew charakteryzują się małą zawartością żywicy. Wcześniej trzeba było drewno odpowiednio przygotować. Następnie deska była pokrywana płótnem, gruntowana klejem i miałem alabastrowym. Pierwsze ikony pisane były w technice enkaustycznej. Z pierwszych ikon do naszych czasów zachowało się bardzo niewiele. Już w VIII wieku były wcześniej wykonane ikony zniszczono, wydano także zakaz pisania nowych, ich twórców skazywano na śmierć. Sytuacja zmieniła się dopiero w IX wieku. Koniec wieku IX zapoczątkował złoty okres w malarstwie ikonowym.

Po upadku cesarstwa bizantyjskiego największym centrum malarstwa ikonowego stała się Ruś. Działający do tej pory na terenie Bizancjum artyści przenieśli się ze swoją sztuką na tereny Rusi. Największy rozkwit malarstwa ikonowego na terenie Rusi przypada na koniec XIV i pierwsze lata wieku XV. Najwybitniejszym przedstawicielem ruskiego malarstwa ikonowego jest Andriej Rublow. Andriej Rublow był uczniem Teofana Greka. Za najwybitniejszego dzieło Rublowa uważa się ikonę „Trójca Święta”. Ikona ta powstała prawdopodobnie w roku 1411 dla Ławry Troicko-Siergiejewskiej w Siergiejewie. Ikona jest przechowywana obecnie w znajdującej się w Moskwie Galerii Trietiakowskiej.

Ikony pisano także w Polsce. Za najwybitniejszego współczesnego pisarza ikon w Polsce uważany jest zmarły w roku 2011 Jerzy Nowosielski. Zafascynowany liturgią kościoła greckokatolickiego zajął się nie tylko pisaniem ikon, ale także tworzeniem polichromii dla cerkwi rozsianych głównie we wschodniej Polsce. Jedne z pierwszych napisanych przez niego ikon nie podobały się jednak wiernym w podlaskich wsiach, zostały przeniesione do Krakowa. Polichromie Jerzego Nowosielskiego możemy dziś zobaczyć między innymi w cerkwi w Gródku, Kętrzynie, w Warszawie, we Wrocławiu oraz w Metropolitarnym Seminarium Duchownym w Lublinie. Słuchaczami tego seminarium są nie tylko alumni katoliccy, ale także greckokatoliccy. 10 dzieł J. Nowosielskiego znajduje się w sali jego imienia, która została otwarta w pałacu prezydenckim.

Zostaw odpowiedź